Toekomst

De echte toekomst van 3D-TV ligt nog steeds in schermen die een 3D beeld kunnen vertonen dat zonder bril bekeken kan worden. Philips, in de jaren tachtig ook al aan het experimenteren, is momenteel koploper in het ontwikkelen van autostereoscopische beeldschermen. Dit zijn 3D schermen waar geen bril voor nodig is. Hier worden technieken gebruikt die lijken op het oude ribbeltjes foto's principe. Het linker- en rechter oog zien beide een andere kant van de ribbels.  Probleem bij deze methode is dat het stereobeeld slechts vanuit enkele posities voor het scherm waar te nemen is. Indien men echter het beeld opdeelt in meerdere kleinere verticale stroken en de opname ook met meer dan twee camera's maakt is dit probleem te onderdrukken, of wellicht in de toekomt zelfs tot nul te reduceren. Hard gaat het echter niet met deze techniek en misschien wel vanwege het succes van 3D films momenteel in de bioscopen zijn fabrikanten zu toch voorzichtig begonnen met 3D televisies inclusief LCD brillen.

LED_TV_medium12Vanaf maart staan de eerste tv’s in de winkel die driedimensionale beelden kunnen weergeven.  Samsung bijt de spits af met de eerste Nederlandse 3D led-tv’s en een 3D-blurayspeler. In juni volgen de 3Dtv’s van Sony (waaronder de  LX 900 Bravia). Ook Panasonic introduceert binnenkort nieuwe 3Dtv’s, waaronder de Viera VT20 plasma-tv. En Philips komt met een 3D-versie te van zijn 21:9 ultrabreedbeeldscherm, maakte het bedrijf net bekend.

Wat kost het?

Fabrikanten zijn voorzichtig met het noemen van definitieve prijzen. Samsung vraagt in de VS rond de 2.000 dollar voor de eerste 3DTV’s. Het systeem wordt zonder bijpassend active shutter brilletje verkocht – nodig om van  het 3D-effect te kunnen genieten. Reken op een paar tientjes tot honderd euro per bril.  Panasonic levert wel twee 3D-brillen mee met de 50 en 65 inch modellen. 

Full en Half 3D

bluray-3dSamsung, Sony en Panasonic brengen tegelijkertijd ook 3D-blurayspelers op de markt. De bluray 3D-standaad geeft zijn beeld anders door dan tv-zenders met een 3D-signaal. Het is geen formatenoorlog zoals destijds tussen blu-ray en hd-dvd, maar vergelijkbaar met het verschil tussen Full HD en HD Ready tv’s.

Vanaf een bluray-schijf of 3D-game worden plaatjes van 1920 x 1080 pixels met een frequentie van 48 frames per seconde doorgestuurd, waarbij elk oog beurtelings een plaatje voorgeschoteld krijgt.  ‘Full 3D’ of sequentieel wordt deze techniek genoemd. Dit in tegenstelling tot Half 3D, de wijze waarop satellietzenders en kabelaars hun 3D-programma’s doorgeven. Daarbij wordt 24 keer per seconden een plaatje verstuurd aan de tv, die het vervolgens splitst in een linker en rechterdeel (side by side) of de boven- en onderkant van het beeld (top-down).

De beeldkwaliteit is wat minder, maar het kost ook minder bandbreedte. Zo hoeft niet elke 3D-kijker een nieuwe settopbox te bestellen, een firmware upgrade is in de meeste gevallen voldoende.  Hier een korte Engelstalige technische uitleg over de verschillen tussen de 3D-technieken.

Om de apparatuur te verbinden is er een nieuwe variant op de hmdi-kabel nodig, 1.4a geheten. Die geeft alle 3D-formaten door die tot nu toe in gebruik zijn, ook die van de broadcasters. Meer over de HDMI-standaard is hier te lezen.

3D-ready

3d-brilDe term 3D ready wordt gebruikt om aan te geven dat een televisie in de toekomst 3D uitzendingen aankan. Er zit een 3D-zender in het benodigde 3D-signaal naar de active shutter brillen stuurt. Het kan ook anders: Philips verkoopt 3D als een losse upgrade, bestaande uit de 3D-zender – die communiceert met de active shutter brillen – en twee losse brillen.

Hoe hoger de verversingssnelheid van het beeld (refresh rate), hoe vloeiender de 3D-beleving, legt dit nieuwe  3Dtv-magazine uit. Daarnaast is het mogelijk 2D-beelden een 3D-effect te geven, met de techniek van het Nederlandse bedrijf NXP dat de chips voor veel 3Dtv’s maakt.

Wat is er nu al in 3D te zien?

monsters-vs-aliensEen van de grootste problemen, aldus een Nederlandse vertegenwoordiger van een  grote elektronicafabrikant, is consumenten ervan te overtuigen dat je met een 3D-televisie ook uitstekend ‘ouderwetse’ 2D tv kunt bekijken, zonder brilletje. Dat zal ook wel moeten, want er is nog weinig 3D aanbod.  3D-uitzendingen in Nederland zijn er niet en Canal Digitaal, Ziggo en UPC hebben nog geen concrete plannen. Sky (Groot-Brittannië) ESPN en DirecTV (VS) gaan wel dit jaar 3D bieden, voornamelijk sport. Ook Panasonic  en Sony werpen zich op sport in 3D: Panasonic filmt de Olympische Winterspelen, Sony legt het WK Voetbal in Zuid-Afrika in 3D vast.

We zullen het in Nederland voorlopig nog het 3D blu-ray aanbod moeten hebben. Dat is nu nog mager. Op de CES2010 was de allereerste 3D-schijf te zien: Monster vs Aliens (zie foto rechtsboven). Ook Avatar moet natuurlijk als 3D Blu-Ray verschijnen. Veel films worden nu in 3D opgenomen en Hollywood heeft hoge verwachtingen van het nieuwe genre. Ook oudere titels zijn verschijnen in 3D, meldde Sony eerder deze maand. Het gaat om 3D uitvoeringen van films als Ghostbusters, Starship Trooper, Zombieland en Universial Soldier. Hier een handige lijst van 3D films die net gemaakt zijn of gemaakt worden.

Andere 3D-bronnen

Gamers die 3D-spellen willen spelen op hun Sony PlayStation 3 kunnen in de loop van dit jaar een firmware update verwachten waarmee de PlayStation deze zomer ook 3D-capaciteit krijgt.  Blockbuster Avatar wordt een 3D spel, daarnaast liet Sony ook al een demo van Gran Turismo zien. Computerspellen zijn minder bewerkelijk om te verplaatsen in een 3D-omgeving , omdat ze voor het grootste gedeelte al gecreëerd zijn in een 3D-programma. Hetzelfde trouwens geldt voor animatiefilms, die tot nu ook in de meerderheid zijn als het gaat om 3D-aanbod.

Om zelf 3D-opnames te maken kun je nu al een FujiFilm Finepix Real 3D fotocamera kopen met twee lenzen. Professionals kunnen ook bij Panasonic terecht, die dit jaar de eerste 3D camcorder op de markt brengt. Reken wel op een prijs van 21.000 dollar.

(Update maart 2010, bron NRC Handelsblad)